Fatih… Batı dünyasını, kendi içine karşı bir tez, dışına karşıda bir ( anti tez ) halinde şahlandıran Rönesans hareketine ve yeni çağa eş kurucu muazzam aksiyoniyle Fatih…
Aklın madde ve eşya üzerindeki Kuran’la sabit fetih ve teshir hakkını, Batılı mühendislere top döktürerek abideleştiren, gerçek islami ruhuyla Fatih… Bir gece içinde donanmasını, bir sepet su çiçeği gibi Haliç’e döken engel tanımaz hareket şevkiyle Fatih…
Taarruz gününü soran vezire “bu sırrı külahımın duyacağını bilsem, başımdan çıkarıp, atardım” cevabı içinde olanca devlet, nizam, tedbir ve sır karakterini heykelleştirici iş dehasiyle Fatih… Doğu dillerinden üç, batı dillerinden de ikisine bildik çıkan, arayıcı, tarayıcı kültürüyle Fatih…
Bir öfke deminde kolunu kestirdiği macar mühendisin, hakkını şeriatla araması üzerine karşılık olarak, kendi kolunun kesilmesi hükmünü basan ulvi mahkemesi ve adaletiyle Fatih…
Doğu dillerinden üç, batı dillerinden de ikisini bildik çıkan arayıcı, tarayıcı, kültürüyle Fatih…
İtalya’lı ressamın fırçasına, insan yüzünde asalet armasının vecdini aşılayan, içi fikir ve humma dolu gözleri, hafif kıvrık burnu, hikmet çizgisi incecik dudakları, hasılı derinliğine ferd ruhunun en zarif nakışlarını pırıldatıcı simasiyle Fatih…
Bu Fatih, yani Fatih, biricik Fatih. Türk tarihinin gerçek Fatihi, islamın nurunu o zamanki Türk topluluğunu billur fenerinde ışıldatma ve bu nuru, bütün saffet, asliyet ve hakikatiyle zıd dünyaya, kapkaranlık Batıya taşıma hamlesinin, insan ve başbuğ şeklinde en büyük idealizm örneğidir. Ve bu gaye, bu mana dışında, ne Fatih, ne fetih, ne idealizm, ne inanç hiçbir şey mevcut değildir. Bu dünya çapında ki gerçeği, ulus hakikatlerin sadece yaldız kısmını görebilen bir şairimiz bile ne derinden sezmiş ve “İstanbul’u Fetheden Yeniçeriye Gazel” isimli şiirle mana yüklemiştir.
Vur Pençe-i Âlî`deki şemşîr aşkına
Gülbang-ı âsmânı tutan pîr aşkına
Ey leşker-i müfettihü`l-ebvâb vur bugün
Feth-i mübîni zâmin o tebşîr aşkına
Vur deyr-i küfrün üstüne rekz-i hilâl içün
Gelmiş bu şehsüvâr-i cihângîr aşkına
Düşsün çelengi Rûm`un, eğilsün ser-i Firenk
Vur Türk`ü gönderen yed-i takdîr aşkına
Son savletinle vur ki açılsın bu sûrlar
Fecr-i hücûm içindeki tekbîr aşkına