Tag TÜRKİYE’DE SİYASET SOSYOLOJİSİ

Siyaset sosyolojisi ile siyaset bilimi arasındaki temel farkın siyaset sosyolojisinin siyaset biliminin aksine siyaset olgusunun toplum içinde var olan diğer olgulardan tecrit ederek ele almayan bir Bilim olduğunu söyleyebiliriz. Önde gelen amacı siyaset ile toplum arasındaki ilişkileri incelemek olan siyaset sosyolojisinin Siyaseti toplumdan soyutlaşmış bir olgu olarak ele alınması beklenemez. Lakin, siyasetin bir toplumsal olgu olarak kabul edilmiş olması, siyaset sosyolojisinin de genel sosyolojinin temel yaklaşımları ve yönetimleri Çerçevesinde ele alınması gerekiyor.

Siyaset bilimi öncelikle parlamento Siyasal Rejimler seçimler ve tabii ki devlet gibi siyasetin kurumsallaşmış öğelerini incelerken, siyaset sosyolojisi bu tür kurumların yer aldığı toplumun yapısal, kültürel, vb Özgürlüğü ile Siyaseti ilişkilendirmeyi Öngörüyor. Siyaset sosyolojisinde vurgu, siyasetin ve siyasi kurumların toplumla Bağlaştırılması üzerinde odaklasıyor. Örneğin, her iki bilim dalının önde gelen objesi olan devlet incelemelerinde siyaset sosyolojisi devletin toplumla ilişkilerini öncelik veriyor. Topluma atfedilen bu öncelikten ötürüdür ki R.Bendix ve S.Lipset Gibi iki önde gelen bilim adamı siyaset sosyolojisinin “işe toplumla başladığını” Ve devletin toplumu değil toplumun devletin nasıl etkilediğini irdelediğinde belirtiyorlar.

Siyaset ile toplum arasındaki ilişkilerin Altını çizmesi bakımından isabetli ve dolayısıyla da yararlı olan bu tanımlamada belirli bir sıkıntıyla da karşılaşılmıyor değil. Çünkü bu tanımlama biçiminde siyaset sosyolojisinin bilimsel alanda sınırlayıcı bir yaklaşımın ifadelenişini De görüyoruz. Siyaset sosyolojisini Devlet ve toplum ilişkilerine adeta indirgeyen ve bu bilim dalını bir çeşit devlet merkezli bir analiz olarak Öneren bu sınırlayıcı yaklaşımın yerine Siyaseti bir toplumsal olgu olarak, toplumda varolan diğer olgular ve kurumların ışığı altında ve onlarla bağlantılarını tespit ederek ortaya çıkaran Daha geniş kapsamlı bir yaklaşım da göz önünde tutmak gerekir. Bu durumda, yukarıda da belirttiğimiz gibi, siyaset sosyolojisinin öncelikle siyaset ile toplum arasındaki etkileşimleri inceleyen bir bilim olduğu görüşünün yeğ Tutmak mümkündür. Bu nispeten daha “toplum merkezli” Görüşün uzantısında, siyaset sosyolojisinin bir toplum tarafından Siyasal olarak kabul edilen ve genel olarak Böyle nitelendirilen her olguyu kapsamına aldığı gerçeği de ortaya çıkmaktadır. Ne var ki bu yaklaşımı benimsediğimiz andan itibaren de karşımıza hangi olguları ya da olayları Siyasal nitelikli olarak değerlendirdiğimiz sorunu çıkmaktadır.

Bu konuda vereceğimiz bir iki örnek, Bir toplumun günlük ya da uzun vadeli yaşamında olay ya da meselelerin Siyasal nitelikli olduğunu kolayca tespit etmemize yardımcı olabilir. Bir çok başka ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de cumhurbaşkanlarının yeni yılın başında eski deyimle bir resmi kabul ya da alafranga değişle bir resepsiyon tertiplemeleri gelenek haline gelmiştir. Ama olay, devletin en üst makamının düzenlediği bir toplantı olmaktan çıkıp devletlilerin bir gösterisi haline de gelmektedir. Bu gösteri iki düzeyde meydana gelen bir gösterilir. Birincisi, davetlilerin birbirlerine karşı gerçekleştirdikleri TV ekranlarından halka karşı sergilenen gösteri, cumhurbaşkanlığı Köşkü’nde sahnelenen bu gösteride konuklar resmi hiyerarşideki konumlarına ve sosyal statülerine göre bir araya getirilerek yer almaktadırlar. Askeri ekran, anayasal kurumların üyeleri yabancı ülkelerin büyükelçileri, meclis başkanı, bakanlar, iş dünyasının patronları, medya yöneticileri ve ileri gelen köşe yazarları, “devlet sanatçısı” Ünvanını kazanabilmiş olanlar ve protokole dahil edilen diğer zevat düzenlenen koreografinin, sahne sanatının aktörleridir. Böyle bir gösteri gösteri için ön planda olduğu törende sohbetlerin ya da atılan nutukların alışılagelmiş konular ve tekrarlara Bezdirici sözler çerçevesinde cereyan ettiğine de şüphe yoktur.

Yine de cumhurbaşkanının cumhuriyetimizin bir hukuk devleti olduğunu ifade ederken ya da gelir dağılımının fakir, zengin arasındaki uçurumu tahammül edilemez hale getirildiğini söylerken ses tonunu, kullandığı sözcüklerin nüansları, genelkurmay başkanının, etrafını saran konuk gazetecilere ülkenin AB’ye girmesinin Stratejik bir tercih olduğunu söylemesi ya da maliye bakanının vergi politikasını anlatırken çekingen bir tavır takınması, onları dinleyen konuklar tarafından ülkenin siyasetinde bir şeyler olduğunu, bir takım yeni dengelerin kurulmaya çalışıldığı İzlenimini de doğra bilmektedir. O kadar ki, bu konuşmaların içeriği, resepsiyonda kimin kiminle samimi davranıp davranmadığını, çözülmesi gereken bir şifre gibi ele alınıp gazetelerimizin siyaset sayfalarında günlerce anlatılmakta ve pek önemli Siyasal analizler olarak köşe yazarlarını ( ve okurlarını) Meşgul etmektedir. Demek oluyor ki, görünürde ekabiri Bir araya getiren olağan ve biraz da ister istemez “sosyetik” Bir davetten öteye gitmeyen resepsiyonlar gerçekte Siyasal bir olayın ta kendisidir. Zira, konutların resmi görevleri, devlet protokolü uyarınca onların arasında yapılan tanzim ve tertip boşluk Başbakan’ın falanca koalisyon ortağına ya da parti genel başkanına mesafeli davranması, cumhurbaşkanının yorgun ya da zinde gözükmesi gibi ayrıntılar da siyaset nitelikli. Burada söz konusu olan, statüleri az çok eşit olan insanların bir araya getirilmesi, aralarındaki sosyal ilişki, muhabbet veya soğukluk değil. Kimin kiminle yakın oluşundan ya da kimin kime Uzak durduğundan çıkarılan sonuçlar, yani yapılan yorumlar siyasete ilişkin Yeni dengelerin ya da yeni siyaset biçimlerinin işareti ve ön habercisi olarak kabul edilmektedir. Her toplum için geçerli olan bu tür tespitler ve analizler Türkiye’nin son yıllarda gittikçe artan ölçüde ve hayli abartılı bir biçimde ön plana çıkmaktadır.

Bazı siyasetçilerin ve ileri gelenlerin eşlerinin başlarının Ölçülü olması, gerçekte rutin bir sosyal etkinlik olması gereken davetlerin adeta Siyasal açıdan en kayda değer ve belirleyici bir hadiseymiş gibi kimin katıldığı, kimin katılmadığı, hangi Bey’in başı “türbanlı” eşiyle geldiği ya da gelmediği konuşulan kilitlenmiş gibi gözükmektedir verilen davetin eşli mi eşsiz mi olacağı davetten çok önce tartışılmakta, ve heyecan yaratmaktadır. Bu konu Türk siyasi hayatının sadece önemli değil, neredeyse bir numarada belirleyicisiymiş gibi bir anlam taşımakta ve gazetelerde günlerce süren hepimizin bildiği yazı ve yorumlara malzeme olmaktadır. Laiklik gibi hukuki boyutu bir yana, hiç şüphe yok ki, Siyasal bir anlamda taşıyan bir ilke bu tür davetler çerçevesinde değerlendirilemeye çalışılmaktadır. Resepsiyonlarda ortaya çıkan kadın misafirlerin görüntüsünden hareketle Türkiye’deki Siyasal durum hakkında Öngörülerde bulunmaktadır.

Yine ilk bakışta sadece sanatla ilgili bir etkinlik olamadığı bir Siyasal anlam taşıyan bir başka olayda örnek olarak göstermek mümkün. Ülkenin başkenti nde 1997 yılında icra edilen bir batı klasik müziği konseri, Bir Siyasal arenaya dönüşmüş ve Türkiye ile hatta siyasetle yakından uzaktan ilgisi bulunmayan bir besteci olan Beethoven, Türk toplumunda umulmadık bir Siyasal mesaj taşıyıcısı olabilmiştir. Daha sonra anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Refah Partisi’nin koalisyon üyesi olduğu bu dönemde çeşitli siyasi odaklar ve sivil toplum kuruluşları Laikliğin tehlike altında olduğuna dair görüş birliği içindeydiler. İşte tam bu sırada zamanın cumhurbaşkanının da katıldığı, Ankara’daki konser, bir müzik şöleni olmaktan çıkmış Siyasal nitelikli tezahürata dönüşü vermiştir. Olağan dışı bir kalabalığın toplandığını hıncahınç dolu konser salonunda insanların “Türkiye laiktir laik kalacak” Diye haykırmaya başlamalarının yanı sıra, cumhurbaşkanı dinleyicilere “içten çağdaş Türkiye” Diye seslenmiştir. Demekki alışılmadık olay, görünürde alelade Bir konserin dahil bazı durumlarda siyasetin sergilediği bir faaliyete nasıl dönüşebildiğini Ve Siyasal bir olay olarak nitelendirilebileceğini bize göstermektedir.